Ασκήσεις
για τις διακοπές των Χριστουγέννων
1ο
Αντλώντας στοιχεία από το κείμενο και τον πίνακα που σας δίνονται και
αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να εκτιμήσετε την έκταση και τα οφέλη
που προέκυψαν για την ελληνική οικονομία ως τις αρχές του 20ου αιώνα, εξαιτίας
της μετανάστευσης των Ελλήνων, κυρίως στις Η.ΠΑ. Μονάδες
25
α.
Μετανάστευση
προς τις Η.Π.Α (1880-1920)
|
Αριθμός
μεταναστών
|
Πληθυσμός των χωρών
το 1910
|
%
|
Ελλάδα
|
370.000
|
2.800.000
|
13,2
|
Ιταλία
|
4.776.000
|
34.700.000
|
12,7
|
Ισπανία
|
109.000
|
20.000.000
|
0,5
|
Πορτογαλία
|
203.000
|
5.500.000
|
3,7
|
Ρουμανία
|
85.000
|
7.200.000
|
1,2
|
Βουλγαρία
|
65.000
|
4.300.000
|
1,5
|
(Κ. Τσουκαλά, «Εξάρτηση και
αναπαραγωγή», σσ. 148-149)
β. Στον
πελοποννησιακό και αθηναϊκό Τύπο δημοσιεύονταν τακτικά ιστορίες, όπου περιγραφόταν
ο πλούτος αγροτικών περιοχών, χάρη στα εμβάσματα ή την επιστροφή των ίδιων των
μεταναστών. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι στα συγκεκριμένα παραδείγματα
περιλαμβανόταν η παρακμή της τοκογλυφίας στις επαρχίες, χάρη στα διαθέσιμα σ’
αυτές τις περιοχές κεφάλαια, τα οποία στέλνονταν από το εξωτερικό. Στην
Πελοπόννησο, τα εμβάσματα προκάλεσαν την αναγκαστική πτώση των επιτοκίων από
25% σε 6-8% και την ουσιαστική εξαφάνιση των δανειστών που είχαν αρχίσει να
πλουτίζουν. Επίσης αυξήθηκε η αξία της γης και της εργασίας.
(Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αι., Αλ. Κιτροέφ, «Η υπερατλαντική μετανάστευση», τ .Α1 σ. 141-142)
2ο
Με βάση τα στοιχεία που θα
αντλήσετε από τα ακόλουθα παραθέματα και τις
γνώσεις σας από το αφηγηματικό κείμενο του σχολικού βιβλίου, να απαντήσετε
στις εξής ερωτηθείς: α) Ποια ήταν η πολιτική της Τουρκίας απέναντι στους
αλλοεθνείς υπηκόους της κατά το 1914 και ποιες σκοπιμότητες εξυπηρετούσε; β) Η
ανταλλαγή των πληθυσμών που πρότεινε η Ελλάδα ήταν λύση συμφέρουσα ή λύση
ανάγκης; Μονάδες. 25
Ι. Εντολή
για έκτροπα στα μικρασιατικά παράλια
Τον Απρίλιο του ιδίου έτους (1914) αρχίζει
αδυσώπητος διωγμός του ελληνικού στοιχείου στις Κυδωνίες, Ερυθραία και σε άλλες
μικρασιατικές πόλεις και κωμοπόλεις όπου υπήρχε συμπαγής ελληνικός πληθυσμός.
Ανθούσες τότε πόλεις και χωριά καταστρέφονται από τα στίφη των βαζιβουζούκων.
Ναοί συλώνται, άνδρες φονεύονται, γυναίκες ατιμάζονται. Όσοι τολμούν να διαμαρτυρηθούν
φονεύονται επί τόπου. Ο Υπουργός των Εσωτερικών Ταλαάτ έγραψε στις 14 Μαΐου
1914 στο βαλή της Σμύρνης Ραχμή: «Επείγουσα πολιτική ανάγκη επιβάλλει όπωςοι
Έλληνες οι κατοικούντες εις τας ακτάς της Μικρασίας εξαναγκαστούν να εκκενώσουν
τας εστίας των, δια να εγκατασταθούν εις τα βιλαέτια Ερζερούμ και Χαλδαίας. Εάν
αρνηθούν να αναχωρήσουν εις τα αναφερόμενα μέρη, ευαρεστηθείτε να δώσετε προφορικές οδηγίες
στους Μουσουλμάνους αδελφούς
ώστε να υποχρεώσουν τους Έλληνες να εκπατρισθούν. Οι Μουσουλμάνοι δύνανται να
μεταχειρισθούν προς τον σκοπόν αυτόν κάθε είδους έκτροπα» Χρήστος
Σολομωνίδης, Ο Σμύρνης Χρυσόστομος, Αθήνα 1993, σ. 162
II. Ο
Χρυσόστομος Σμύρνης για την ανταλλαγή των πληθυσμών (1914)
Αγνοώ οποία υψηλή πολιτική
και οποία αδήριτος ανάγκη υποχρέωσε την ελληνική κυβέρνησιν να υπογράψει τοιαύτην
κατ' αρχήν απαισίαν και
φρικαλέαν κατά τας συνεπείας της, ολεθρίαν δε και εξευτελιστικήν δια τον καθ' όλου χριστιανικόν
κόσμον σύμβασιν. Και τώρα θα αρχίοη υπό της
προς ανταλλαγήν και ανθρωπεμπορίαν ορισθείσης επισήμου Επιτροπής το ακατανόητον και
ανήκουστον και πρωτοφανές εις τα χρονικά της ιστορίας ανθρωπομέτρημα και αντάλλαγμα ως γίνεται εις τους ζωέμπορους
διά τα άλογα, τα θρέμματα και τα κτήνη. Και οι μεν εκ Μικράς Ασίας εκδιωχθέντες
Έλληνες ανέρχονται εις 120.000, εν ω οι εκ της Ελληνικής Μακεδονίας
οικοιοθελώς μεταναστεύσαντες Μουσουλμάνοι δεν υπερβαίνουν όλοι ομού τις 30.000, αλλ' ως φαίνεται, το υλικόν εκ
του οποίου κατεσκευάσθησαν οι Πομάκοι και κτηνάνθρωποι των ορέων τον
Αίμου, είνε τόσον πολύτιμον, ώστε μόνοι τέσσαρες Έλληνες Χριστιανοί ισοφαρίζουσιν εν τη στάθμη της συμφωνίας Ελλάδος και
Τουρκίας προς ένα Πομάκον
Μουσουλμάνον, τουτ' αυτό κτήνος εις την αμάθειαν και ανατροφήν. Και εν ω
οι εκ Μακεδονίας απελθόντες Μουσουλμάνοι, εν
αφορήτω πενία διατελούντες, ετρέφοντο δια βελανιδίων [...] αίφνης αυτοί
μεν θα γίνωσι κάτοχοι κολοσσιαίας και αμυθήτου περιουσίας, αι δε 120.000 των βία και δυναστεία εκπατρισθέντων και εξανδραποδισθέντων Ελλήνων οίτηνες
αφίνουσιν όχι πλέον εκατομμύρια, αλλά
δισεκατομμύρια φράγκων περιουσίαν, θα σταλώσι ως απλοί εργάται, πένητες και των πάντων εστερημένοι, να σκάπτωσι
σκληράν και ακαλλιέργητον και έρημον γην, θεωρούντες εαυτούς ευδαίμονας, εάν
κατορθώσωσιν να κερδίσωσι τεμάχιον μέλανος άρτου.
(Οι διωγμοί των Ελλήνων εν Θράκη και Μικρά Ασία:
Αυθεντικαί εκθέσεις και επίσημα κείμενα, εν Αθήναις 1915, σ. 223)
